تبیان: انگار که کودکم دیوانه شده . با خودش حرف می زنه. به ما نسبت های نادرست می ده . در مورد وسایلی که ندارد اظهار نظر داره. و حتی آنها رابه صورت تخیلی به دیگران نشان می ده. بازی در کودکان از اهمیت ویژه ای برخوردار است . بسیاری از والدین می پندارند که بازی تنها با هدف گذراندن وقت برای کودک و ایجاد سر گرمی برای او طرح ریزی می شود. در صورتی که می توان گفت سهم عظیمی از هویت و تجارب کودک در بازی کسب می شود.



کودک در بازی نقش های مختلف را تجربه می کند و خود را در شخصیت های متفاوت با وظایف خاص آن تجسم می کند. حتی در تخیل خود با دوستان خیالی خود ارتباط برقرار می کند و هر گونه وقایع محیطی را در ارتباطات خیالی خود تجربه می کند. در خیلی اوقات والدین کودک خود را به خاطر ارتباط با تخیلات ، مورد سرزنش قرار داده و به گفته های او در مورد تخیلاتش برچسب دروغ می زنند و سعی بر آن دارند که او را از پرداختن به این تخیلات باز دارند و حال آنکه احترام به تخیلات کودک و همراه شدن با احساسات او به نوعی احترام به شخصیت اوست. کودک در این هم احساسی ها هویت و خود پنداره خود را شکل می دهد و در صورت احساس ارزشمندی تخیلات خود ، در مورد شخصیت و نفس خویش احساس ارزش می کند.

شاید آجرهای بازی خانه سازی یا خانه های عروسکی، ازمد افتاده و قدیمی به نظر بیایند اما به واسطه طبیعت بی ساختار و باز خود، اجازه می دهند تخیل کودک آنها را به هرسو که مایل است به پرواز درآورد. به طوری که یک کارتن خالی ماشین لباسشویی می تواند سفینه فضایی، زیردریایی یا قطار باشد.

حضرت علی(ع) می فرمایند: کسی که کودکی دارد باید در راه تربیت او خود را تا حد طفولیت تنزل دهد . "وسایل، ج 5"

لذا بازی برای کودک صرفا سرگرمی نیست . دنیایی از یادگیری ، کسب تجربه، استقلال، ساخت عزت نفس، و زمینه سازی برای گسترش زبان ، و یافتن مهارت های اجتماعی است. در بازی کودک احترام به دیگری ، کنترل خشم ، صبر ، هم احساسی و حتی نمایی از محاسن و معایب نقش های مختلف را می آموزد.

در بیان سیره پیامبر اسلام (ص) آمده است که ایشان با کودکان مانوس می شدند و در بازی آنها شرکت می کردند . ایشان آنچنان متواضع و همساز با کودکان بودند که هر گاه ایشان را می دیدند اجازه عبور به ایشان نمی دادند.

رسیدن به آرزوها
تخیل معمولا از همان زمانی آغاز می شود که کودک شروع به تکلم می کند . مطالعات نشان می دهد که تخیل معمولا در کودکانی بیشتر است که واژگان بیشتری را در ذهن و خزانه لغات قوی تری را دارا هستند . به همین علت می توان گفت کودکانی که زمان بیشتری را مقابل تلویزیون به دیدن کارتون و یا بازی های کامپیوتری و یا پلی استیشن می گذرانند با نوعی بن بست تخیلی روبرو می شوند و در استفاده از قوای خلاق خود ضعیف تر عمل می کنند. از همین رو خلاقیت که نیروی کمکی برای حل مسئله و مسئله گشایی است در دوران بزرگسالی نیز کمتر می تواند این افراد را یاری دهد .

در بسیاری از مواقع کودکان در بازی های خود نقشی را ایفا می کنند که تمایل به بودن در آن نقش را دارند . و به نوعی مکانیسم جبران را پیاده می نمایند. فرض بر داشتن اسباب بازی های مورد علاقه و یا ایفای نقش هایی که با واقعیت وجودی کودک تطابق ندارد از جمله مثال های مکانیسم های جبران در بازی کودکان است .

تفاوت تخیل و دروغ برای والدین خیلی روشن نیست و در بسیاری اوقات والدین فکر می کنند که فرزندشان دروغ می گوید. وقتی به آنها می گوید که "من با خاله رفتم شهر بازی و یه عالمه بازی های خوب داشتم و خیلی به من خوش گذشت " در حال بازگو کردن خواسته های درونی و خیال پردازی های خویش است و نیازی نیست تا غیر واقعی بودن آن را به کودکمان اخطار دهیم . به گفته دکتر امیری روان پزشک کودکان دروغ گویی هدفمند است و در اغلب اوقات برای رسیدن به یک نیاز یا کسب یک وسیله انجام می شود . لذا تا سنین حدود 5 سالگی کودکان حتی مهارت دروغ گفتن را هم ندارند و گزارش های آنان بر مبنای ذهنیاتشان شکل گرفته است.

کودکانی که زمان بیشتری را مقابل تلویزیون به دیدن کارتون و یا بازی های کامپیوتری و یا پلی استیشن می گذرانند با نوعی بن بست تخیلی روبرو می شوند و در استفاده از قوای خلاق خود ضعیف تر عمل می کنند.

برای تقویت خلاقیت و قدرت تخیل بهتر است که فرزندان خود را با کارهای هنری آشنا کنیم. کار با ابزاری که توانایی ساخت مدل های مختلف وطرح های گوناگون را رقم بزند، خلاقیت را دامنه دار پرورش می دهد . خاک سفال گری،مداد رنگی و بوم یا کاغذ، قطعات آجر سازی در اسباب بازی کودکان، قطعات مگ که موجب می شود تا کودک طرح های خیالی خود را در طرحی واقعی پیاده کند ، همه و همه می تواند خلاقیت را بارور سازد. علاوه بر این نقاشی می تواند با آگاهی دادن به کودکان در مورد احساسات خود و دیگران مهارت های همدلی و ارتباط با افراد را افزایش دهد.

تبیان: بازی در رشد شخصیت کودکان، بسیار مهم است. کودکان از طریق بازی، مهارت های جدیدی می آموزند و می توان به نکات مثبت و منفی شخصیت آنان و هم چنین مشکلات شان پی برده و در جهت درمان و اصلاح مشکلات رفتاری شان اقدام نمود.
در بازی، کودک از محدودیت ها آزاد است. او بدون ریسک شکست، تجربه ای از بازی دارد زیرا خودش قوانین آن را می سازد. کودکان از طریق بازی، توانایی حل مشکلات خود را پیدا می کنند و می توانند به وسیله ی آن، اعتماد به نفس و روحیه ی استقلال طلبی را در خود پرورش دهند.



بازی، وسیله ای ست طبیعی برای کودک جهت ابراز و بیان «خود». «آلفرد آدلر»، روان شناس معروف می گوید: «هرگز نباید به بازی به عنوان روشی برای وقت کشی نگاه کرد.»
«گری لندرث» اظهار می دارد: «بازی کردن برای کودک، مساوی است با صحبت کردن برای یک بزرگسال.» بازی و اسباب بازی، کلمات کودکان هستند. برای درک بیشتر دنیای کودکان، باید آنان را هنگام بازی مورد مشاهده قرار داد زیرا از طریق بازی، احساسات، ناکامی ها و اضطراب های خود را بیان می دارند و با دنیای پیرامون شان ارتباط برقرار می کنند. آنان ممکن است نتوانند به وسیله ی کلام و گفتار، احساسات و افکارشان را بازگو کنند اما از طریق بازی، قادرند داستان بسازند، آن را بسط دهند و راهی برای بیان مشکلات بیابند.
بازی در رشد شخصیت کودکان، بسیار مهم است. کودکان از طریق بازی، مهارت های جدیدی می آموزند و می توان به نکات مثبت و منفی شخصیت آنان و هم چنین مشکلات شان پی برده و در جهت درمان و اصلاح مشکلات رفتاری شان اقدام نمود.
کودکان، هنگامی که در دنیای خیالات و تصورات شان غوطه ورند و با عروسک، اسباب بازی، مدادرنگی، خمیر، ماسه و... سرگرم بازی اند، خیلی راحت پاسخ چرا ها و چگونه ها را می دهند. کودک با به کارگیری و تغییر شکل دادن وسایل بازی. آن چه ذهنش را مشغول می دارد، برون می ریزد و سعی می کند ناراحتی ها، ترس ها، دلخوری ها، توانایی ها و... را بازسازی کند.
بازی کودکان فقط برای تفریح نیست، بلکه آن را جدی ترین کار کودکان باید قلمداد کرد. زیرا فعالیتی قابل ارزش یابی و یک روش طبیعی یاد گیری ست. کودک از طریق بازی، تجربه و آزمایش می کند، نتیجه می گیرد و می آموزد. بازی، قدرت ابداع، ابتکار و تمرکز را در کودک می پروراند و در کشف رابطه ی میان اشیاء و آن چه پیرامون اوست، یاری اش می دهد.
بازی باید با سن و خصوصیات کودک، هماهنگی داشته و جنبه ی بدآموزی نداشته باشد. نوع اسباب بازی، در رشد کودک، نقش به سزایی دارد و در صورت نامناسب بودن، علاوه بر این که به رشد او کمک نمی کند، سبب بروز مشکلاتی نیز می شود.
بازی به کودک کمک می کند تا دنیایی را که در آن زندگی می کند، بشناسد، بفهمد، اداره کند و میان واقعیت و تخیل، تفاوت قائل شود، بنابراین از ارزش درمانی زیادی برخوردار است. امروزه بازی، جایگاه خود را در تشخیص مسائل و مشکلات روانی کودکان و درمان آن ها پیدا کرده است.
«بازی درمانی»، یکی از رایج ترین شیوه هایی ست که روان شناسان و مشاوران برای درمان مشکلات عاطفی کودکان به کار می برند. متخصصان بازی درمانی، به کمک این فن و تدارک اسباب بازی های ضروری و تشکیل جلسات بازی برای کودکان، رفتارهای نامناسب و مشکلات ایجاد شده را مورد بررسی و درمان قرار می دهند. بازی در واقع تلاش کودک برای کنار آمدن با محیط است که از طریق آن، خود را می یابد و دنیا را درک می کند.
کودکان از طریق بازی، توانایی حل مشکلات خود را پیدا می کنند و می توانند به وسیله ی آن، اعتماد به نفس و روحیه ی استقلال طلبی را در خود پرورش دهند.
«بازی درمانی» می تواند برای کودکان دارای مشکلات رفتاری هم چون پرخاشگری، استرس، کمبود عزت نفس، مشکلات خانوادگی، ناسازگاری های اجتماعی، اضطراب و کمبود اعتماد به نفس، مفید باشد. هم چنین کودکانی که مورد ضرب و شتم و آزار جنسی قرار گرفته اند، می توانند از طریق بازی درمانی، به پالایش فکری خود پرداخته و تا حد زیادی به آرامش و بهبودی برسند.


کودک و بازیتوصیه هایی به پدر و مادران در مورد بازی کودکان
- به بازی کودکان اهمیت دهید زیرا زندگی آنان در بازی، شکل واقعی به خود می گیرد.
- تلاش کنید تا بازی های کودکان، متناسب با فرهنگ و ارزش های خانواده باشد.
- با دقت در تفکرات خلاق و پویایی کودکان در حال بازی، با شخصیت آنان آشنا شوید.
- در بازی کودکان دخالت نکنید اما راهنما و کمک کننده ی خوبی باشید.
- با هم بازی شدن با کودکان، راه دوستی را باز کنید.
- کاری کنید که بازی به صورت تجربه ای لذت بخش در ذهن کودک باقی بماند.
- برای متوقف کردن بازی کودکان، امر و نهی نکنید.
- با توجه به روحیه ی کنجکاو کودک، به گونه ای او را راهنمایی کنید که به تفکر مثبت و اندیشه ای سازنده دست یابد.
- مراقب باشید که محیط بازی، موجب آسیب های جسمی، فکری و یا روانی کودک نشود.
- در انتخاب نوع بازی، به سن، جنس و توانایی های فرزندتان توجه کنید.
- از محدود کردن کودک هنگام بازی بپرهیزید.
- اگر در حضور فرزندتان با وسایل موجود در خانه برای او اسباب بازی (ماشین، عروسک و...) بسازید، ارتباط عاطفی میان شما و او تقویت خواهد شد.
- در محیط های بازی گروهی هم چون زمین بازی در پارک ها، اجازه دهید کودکان با یکدیگر هم بازی شوند و از وارد شدن به محیط بازی آنان بپرهیزید.

همشهری: برای کاستن از خطر انتشار بیماری‌ها بوسیله اسباب‌بازی‌های کودکان باید آنها را به طور منظم ضدعفونی کنید.



برای ضدعفونی‌کردن اسباب‌بازی‌های قابل شستشوی با رنگ بی‌خطر باید آنها را کاملا با آب گرم و صابون بشویید. سپس آنها را کاملا آب بکشید.بعد اسباب بازی‌ها را برای 5 دقیقه در محلول رقیق وایتکس (سه چهارم پیمانه در 4 لیتر آب) بخیسانید.بعد اسباب‌بازی‌ها را آب بکشید و خشک کنید.