تبیان: آیا فرزندتان هر روز ناخن هایش را با ولع به دندان می گیرد؟ جویدن ناخن نشانه ای از بیماری است که می تواند علل متفاوتی داشته باشد.

نگرانی های کوچک

پزشکان از آن با عنوان onchophagie"" یاد می کنند. یان اُلیوو، پزشک اطفال، توضیح می دهد که onchophagie"" همان جویدن ناخن هاست و این عادت در میان کودکان می تواند علل متفاوتی داشته باشد.

ضمناً می تواند تقلیدی هم باشد: کودک این عادت را در بزرگترهای اطرافش می بیند _ پدر، مادر، معلم_ و تصمیم می گیرد که رفتارها و حرکات آنها را تکرار کند، که در این مورد نگرانی وجود ندارد. همچنین این عادت می تواند به عنوان "نگرانی و اضطراب" از شرایط سخت و نگران کننده و اتفاقاتی که روزش را مختل می کند، تفسیر شود، اتفاقاتی مانند: ورود به مدرسه، طلاق، تولد یک خواهر یا برادر و... .

آلن بروییه، روانشناس بالینی، یادآور می شود که ناخن جویدن روشی برای بروز دادن نگرانی، عصبیت و احساس ناامنی کودک است. این ناخن جویدن کودک شبیه عادت و ررفتن با موها و یا بازی کردن با گوشش است.

راه حل ها

یان اُلیوو می گوید "ناخن جویدن" از هر نوعش که باشد، باید علتش را پیدا کرد. وی توصیه می کند که: کودک را به خاطر این رفتار تحت فشار نگذارید و در بین دیگران او را تحقیر نکنید: با این کار او در ناخوشی اش غرق می شود و این رفتار بحران های کوچک و نگرانی هایش را تشدید می کند. در این مواقع کودک نیاز دارد که به حرف هایش گوش داده شود.

باید بفهمید که چه چیزی آزارش می دهد. استفاده از پانسمان بر روی ناخن ها، استفاده از لاک های تلخ که تأثیر منصرف کننده دارند، می توانند مفید باشند. البته باید بدانید که فقط با گذشت زمان است که این عادت از بین می رود.

مشکلات احساس ناامنی

علی رغم تمام اتفاقاتی که می افتد، آرامش خود را حفظ کنید، زیرا گاهی اوقات همین اتفاقات بر مشکلات دامن می زند.

یان اُلیوو می گوید: ممکن است حس ناامنی اش شدیدتر شود و به ناخن جویدن هر روزه اش ادامه دهد تا جایی که دچار خونریزی و عفونت پوستی شود. در این حالت، او دائماً انگشت هایش را در دهان می کند، به حدی که تمام مدت مشغول است، حتی گاهی اوقات این کار مانع تمرکزش می شود. به عقیدۀ روانشناسان این عادت ناخوشایند، در این حالت قابل کنترل نیست و در بین کودکانی دیده می شود که تحت تنش و ناامنی هستند.

راه حل ها

آلن بروییه توضیح می دهد که در این حالت باید به کودک کمک کنید تا بتواند آنچه را که آزارش می دهد به زبان بیاورد، این کار اولین قدم در راستای تسلط بر خود است. در این شرایط، باید توسط یک پزشک اطفال یا روان درمانگر به کودک کمک کرد.

این فرد با ترتیب دادن گفتگوهای صمیمی بین کودک و والدین کمک می کند تا فرزندتان احساس ناامنی و نگرانی های درونی اش را بیرون بریزد.

این متخصص ادامه می دهد: چنین اقداماتی می تواند بر مشکلات و نگرانی های درون مدرسه مانند نمره های بد و هم زمان با آن از دست دادن اعتماد به نفس و همچنین مشکل در ارتباط با همکلاسی هایش نیز اثر بگذارد. خیلی مهم است که کودک از جانب والدینش خاطر جمع باشد. نه اقتدار خیلی زیاد و نه شوخی کردن، هیچ کدام به اندازۀ گوش دادن به کودک مؤثر و مفید نیست.

به طور خلاصه، چه باید کرد؟

_ به او کمک کنید تا با روش دیگری مانند ورزش یا بازی، نگرانی اش را بروز دهد.

_ از سرزنش هایی که ممکن است به اعتماد به نفسش لطمه بزند، پرهیز کنید. این سرزنش ها استرس اش را افزایش می دهد و باعث تشدید عادت ناخن جویدن می شود.

_ با اطمینان دادن به او، کمکش کنید تا این عادت را ترک کند.

_ دست هایش را با کارهای دستی مشغول کنید (دکوپاژ، طراحی، نقاشی و...).

هفته‌نامه سلامت: برای هوشیار کردن کودکان بهترین راه این است که خطراتی را که در کمین آنهاست را با زبانی قابل فهم توضیح داد.

آموختن روش‌های محافظت از خود، شاید مهم‌ترین کاری باشد که والدین برای فرزندان‌شان انجام می‌دهند؛ حتی مهم‌تر از فراهم کردن خورد و خوراک و پوشاک مناسب.

البته همین‌ مهم‌ترین وظیفه، سخت‌ترین هم هست؛ چون اگر قرار باشد همه خطرات پیرامون کودک را به او توضیح بدهید، این کار آثار روانی نامطلوبی به جا می‌گذارد. در واقع کودک دیگر به هیچ چیز و هیچ کس اعتماد نخواهد داشت و یک احساس اضطراب و ترس همیشگی، با او همراه خواهد بود.

اما اگر از گفتن این خطرات صرف‌نظر کنید، باز هم این کارتان عواقب خاص خودش را خواهد داشت. به گفته کارشناسان، در چنین مواردی باید خیلی حساب شده و منطقی با بچه‌ها صحبت کرد. بهترین راه این است که خطراتی را که در کمین بچه‌هاست با زبانی قابل فهم برای آنها توضیح داد و بلافاصله روش‌های پیشگیری از این خطرات را هم به آنها آموزش داد.

هیچ‌ گاه نباید برای هوشیار کردن کودکان قصه‌های ترسناک برای آنها تعریف کرد چون این داستان‌ها بچه‌ها را در وحشت و اضطراب رها می‌کند و هیچ راه‌حلی به آنها یاد نمی‌دهد. در این خصوص می‌توان به 10 مهارت مهمی که پدران و مادران وظیفه دارند به فرزند خود آموزش بدهند، اشاره کرد.

1.احساس امنیت

باید به فرزند خود بیاموزید که هر انسانی حق و حقوقی دارد؛ از جمله حق نفس کشیدن، حق زنده ماندن و بسیاری حقوق دیگر. کودک باید بداند که حق امن ماندن و امنیت داشتن جزو حقوق طبیعی اوست و دیگران وظیفه دارند این حق او را به رسمیت بشناسند و رعایت کنند.

2.محافظت از بدن خود

کودک باید بداند که صاحب تمام بدن خود است و کسی حق ندارد بدون رضایت او و والدین‌اش، بدن وی را لمس کند.

3.کمک گرفتن از دیگران در برابر باج‌گیرها

افرادی که از بچه‌ها باج‌گیری می‌کنند از لحاظ روانی افرادی ترسو هستند که در برابر جمع هراسان می‌شوند و پا به فرار می‌گذارند. باید به کودک خود آموزش دهید که در چنین مواردی از دوستان نزدیک خود کمک بگیرد و حتما مساله را با مسوولان مدرسه یا با پدر و مادر در میان بگذارد.

البته حتما به کودک بگویید در مواردی که باج‌گیرها برای او تهدید جانی داشتند مقاومت نکند. گاهی بچه‌ها از ترس اینکه به خاطر از دست دادن وسایل‌شان توسط والدین خود تنبیه شوند، به هیچ عنوان تسلیم نمی‌شوند و این بسیار خطرناک است.

4.گفتن حقیقت

اگر با فرزند خود مرتب صحبت کنید و همیشه به او یادآور شوید که پشتیبان همیشگی او در زندگی هستید، کودک هم یاد می‌گیرد مشکلات و رازهای خود را با شما در میان بگذارد و از شما کمک بگیرد.

5.مورد قبول قرارگرفتن

اگر فرزند شما مساله‌ای را که او را آزار می‌دهد یا باعث اضطراب او می‌شود برای شما تعریف کرد حتی اگر خیلی هم پیش‌پا افتاده بود هیچ‌گاه به او نخندید یا واکنشی نشان ندهید که او احساس حماقت کند چون این کار شما باعث می‌شود کودک کم‌کم مشکلات خود را بروزندهد و اگر زمانی مورد آزار و اذیت واقعی هم قرار گرفت با شما مشورت نکند.

6.رازدار نبودن

همیشه برنامه‌های تلویزیونی بچه‌ها یا حتی خود والدین، کودکان را به رازدار بودن تشویق می‌کنند و به کودکان می‌آموزند این رازداری باعث اعتماد دیگران به آنها می‌شود اما باید به فرزندان خود تاکید کنید که هیچ رازی نباید بین آنها و افراد بزرگ‌تر دور از چشم والدین وجود داشته باشد چون اکثر افرادی که کودک آزاری می‌کنند، به کودک می‌گویند بوسیدن یا تماس بدنی بین ما، رازی است که غیر از ما دو نفر کسی نباید آن را بفهمد.

7.مهارت " نه " گفتن

برخی والدین به فرزندان خود می‌آموزندکه همیشه باید به حرف بزرگ‌ترها گوش کرد و همیشه حق با بزرگ‌ترهاست اما در واقع، این آموزش کاملا غلط است و کودک باید یاد بگیرد که گاهی هم به خواسته‌های دیگران «نه» بگوید چون در غیر این صورت کودک خود را تسلیم هر نوع خواسته‌ بیمارگونه و آزاردهنده‌ای خواهد کرد.

8.مخالفت با تماس بدنی

هر کودکی باید بداند که هیچ کس حق ندارد او را به زور ببوسد یا در آغوش بگیرد. باید به فرزند خود بیاموزیم که اگر فردی او را مجبور به انجام چنین کارهایی کرد، حتما به پدر و مادر یا بقیه اعضای خانواده اطلاع دهد.

9.صحبت نکردن با غریبه‌ها

کودکان هیچ‌گاه نباید با افراد غریبه صبحت کنند یا هدیه‌ای از آنها دریافت کنند حتی یک شکلات یا آدامس. البته به کودک خود آموزش دهید که گاهی استثناهایی هم وجود دارد. مثلا اگر در خیابان گم شد، باید پیش مغازه‌دارها یا پلیس برود و از آنها کمک بخواهد.

10.قانون‌شکنی

به کودکان خود آموزش بدهید که در مواقع خطر اجازه دارند هر قانونی را زیر پا بگذارند. حتما به آنها بفهمانید که در شرایط بحرانی هر کاری برای نجات خود انجام دهند، با پشتیبانی کامل شما همراه است. مثلا می‌توانند فرار کنند، خیلی بلند فریاد بکشند، دروغ بگویند و...