تبیان: انگار که کودکم دیوانه شده . با خودش حرف می زنه. به ما نسبت های نادرست می ده . در مورد وسایلی که ندارد اظهار نظر داره. و حتی آنها رابه صورت تخیلی به دیگران نشان می ده. بازی در کودکان از اهمیت ویژه ای برخوردار است . بسیاری از والدین می پندارند که بازی تنها با هدف گذراندن وقت برای کودک و ایجاد سر گرمی برای او طرح ریزی می شود. در صورتی که می توان گفت سهم عظیمی از هویت و تجارب کودک در بازی کسب می شود.



کودک در بازی نقش های مختلف را تجربه می کند و خود را در شخصیت های متفاوت با وظایف خاص آن تجسم می کند. حتی در تخیل خود با دوستان خیالی خود ارتباط برقرار می کند و هر گونه وقایع محیطی را در ارتباطات خیالی خود تجربه می کند. در خیلی اوقات والدین کودک خود را به خاطر ارتباط با تخیلات ، مورد سرزنش قرار داده و به گفته های او در مورد تخیلاتش برچسب دروغ می زنند و سعی بر آن دارند که او را از پرداختن به این تخیلات باز دارند و حال آنکه احترام به تخیلات کودک و همراه شدن با احساسات او به نوعی احترام به شخصیت اوست. کودک در این هم احساسی ها هویت و خود پنداره خود را شکل می دهد و در صورت احساس ارزشمندی تخیلات خود ، در مورد شخصیت و نفس خویش احساس ارزش می کند.

شاید آجرهای بازی خانه سازی یا خانه های عروسکی، ازمد افتاده و قدیمی به نظر بیایند اما به واسطه طبیعت بی ساختار و باز خود، اجازه می دهند تخیل کودک آنها را به هرسو که مایل است به پرواز درآورد. به طوری که یک کارتن خالی ماشین لباسشویی می تواند سفینه فضایی، زیردریایی یا قطار باشد.

حضرت علی(ع) می فرمایند: کسی که کودکی دارد باید در راه تربیت او خود را تا حد طفولیت تنزل دهد . "وسایل، ج 5"

لذا بازی برای کودک صرفا سرگرمی نیست . دنیایی از یادگیری ، کسب تجربه، استقلال، ساخت عزت نفس، و زمینه سازی برای گسترش زبان ، و یافتن مهارت های اجتماعی است. در بازی کودک احترام به دیگری ، کنترل خشم ، صبر ، هم احساسی و حتی نمایی از محاسن و معایب نقش های مختلف را می آموزد.

در بیان سیره پیامبر اسلام (ص) آمده است که ایشان با کودکان مانوس می شدند و در بازی آنها شرکت می کردند . ایشان آنچنان متواضع و همساز با کودکان بودند که هر گاه ایشان را می دیدند اجازه عبور به ایشان نمی دادند.

رسیدن به آرزوها
تخیل معمولا از همان زمانی آغاز می شود که کودک شروع به تکلم می کند . مطالعات نشان می دهد که تخیل معمولا در کودکانی بیشتر است که واژگان بیشتری را در ذهن و خزانه لغات قوی تری را دارا هستند . به همین علت می توان گفت کودکانی که زمان بیشتری را مقابل تلویزیون به دیدن کارتون و یا بازی های کامپیوتری و یا پلی استیشن می گذرانند با نوعی بن بست تخیلی روبرو می شوند و در استفاده از قوای خلاق خود ضعیف تر عمل می کنند. از همین رو خلاقیت که نیروی کمکی برای حل مسئله و مسئله گشایی است در دوران بزرگسالی نیز کمتر می تواند این افراد را یاری دهد .

در بسیاری از مواقع کودکان در بازی های خود نقشی را ایفا می کنند که تمایل به بودن در آن نقش را دارند . و به نوعی مکانیسم جبران را پیاده می نمایند. فرض بر داشتن اسباب بازی های مورد علاقه و یا ایفای نقش هایی که با واقعیت وجودی کودک تطابق ندارد از جمله مثال های مکانیسم های جبران در بازی کودکان است .

تفاوت تخیل و دروغ برای والدین خیلی روشن نیست و در بسیاری اوقات والدین فکر می کنند که فرزندشان دروغ می گوید. وقتی به آنها می گوید که "من با خاله رفتم شهر بازی و یه عالمه بازی های خوب داشتم و خیلی به من خوش گذشت " در حال بازگو کردن خواسته های درونی و خیال پردازی های خویش است و نیازی نیست تا غیر واقعی بودن آن را به کودکمان اخطار دهیم . به گفته دکتر امیری روان پزشک کودکان دروغ گویی هدفمند است و در اغلب اوقات برای رسیدن به یک نیاز یا کسب یک وسیله انجام می شود . لذا تا سنین حدود 5 سالگی کودکان حتی مهارت دروغ گفتن را هم ندارند و گزارش های آنان بر مبنای ذهنیاتشان شکل گرفته است.

کودکانی که زمان بیشتری را مقابل تلویزیون به دیدن کارتون و یا بازی های کامپیوتری و یا پلی استیشن می گذرانند با نوعی بن بست تخیلی روبرو می شوند و در استفاده از قوای خلاق خود ضعیف تر عمل می کنند.

برای تقویت خلاقیت و قدرت تخیل بهتر است که فرزندان خود را با کارهای هنری آشنا کنیم. کار با ابزاری که توانایی ساخت مدل های مختلف وطرح های گوناگون را رقم بزند، خلاقیت را دامنه دار پرورش می دهد . خاک سفال گری،مداد رنگی و بوم یا کاغذ، قطعات آجر سازی در اسباب بازی کودکان، قطعات مگ که موجب می شود تا کودک طرح های خیالی خود را در طرحی واقعی پیاده کند ، همه و همه می تواند خلاقیت را بارور سازد. علاوه بر این نقاشی می تواند با آگاهی دادن به کودکان در مورد احساسات خود و دیگران مهارت های همدلی و ارتباط با افراد را افزایش دهد.

تبیان: پدر ومادر در کنار فرزندان می توانند انواع بازی های مناسب با سن و سال آنها را به اجرا در آورند و لحظه به لحظه شادی و صمیمیت را در خانواده پررنگ تر کنند . بازی علاوه بر اینکه باعث می شود افراد ساعاتی با نشاط را بگذرانند و شادی آنی را ایجاد می کند، موجب افزایش سلامت روان و پی بردن به نیاز های روانی اعضاء خانواده نیز می گردد. ضمن آنکه بازی های مشارکتی مفاهیم جدید را می تواند از طریق پدر و مادر به فرزندان منتقل کند. در ادامه مقالات قبل دیگر بازی های متناسب با سنین سه تا چهار سال را به شما معرفی می نماییم.



شمردن و خوردن بادام زمینی ها

وسایل مورد نیاز: بادام زمینی

یک طریقه ی مطمئن برای ایجاد یادگیری، همراه ساختن یادگیری با یک فعالیت لذت بخش است.

روش اجرا

پنج کپه بادام زمینی درست کنید. اولین کپه می بایست شامل یک عدد بادام زمینی، دومین کپه، دوتا، سومین، سه تا، چهارمین چهارتا، و پنجمین کپه شامل پنج عدد بادام زمینی باشد. تعداد بادام زمینی ها را در هر کدام از کپه ها بشمارید. کودک به احتمال زیاد همیشه اولین کپه را درست خواهد شمرد ولی هم چنان که کپه ها بزرگ تر می شوند، یادگیری آن ها برای کودک دشوارتر خواهد شد. اگر کودک بتواند به طور صحیح بادام زمینی را بشمارد، به کودک اجازه دهید که آن ها را میل کند.

با انجام این بازی، کودک با شمردن، نام گذاری اعداد و یک به یک مطابقت دادن آن ها آشنا خواهد شد.

ماهی گیری

وسایل مورد نیاز: یک چوب دستی که به عنوان میله ی ماهی گیری به کار می رود. چند شکل ماهی که روی مقوا کشیده شده و سپس بریده شده باشد. گیره های کاغذ بزرگ. یک آهن ربای کوچک . مقداری نخ

روش اجرا

تعداد نُه شکل ماهی را از یک مقوا ببرید. آن ها را از شماره ی یک تا نه شماره گذاری کنید و با توجه به شماره ی هر کدام از ماهی ها، روی قسمت انتهایی ماهی یک نقطه بگذارید (مثلاً برای عدد سه، سه نقطه). یک گیره ی فلزی بزرگ بر روی بینی هر کدام از ماه ها بگذارید. یک طرف نخ را به چوب دستی و طرف دیگر را به آهن ربا گره بزنید.

به کودکتان اجازه دهید تا به ماهی گیری بپردازد. کودک بایستی شماره ی هر ماهی را یا با خواندن عدد یا شمردن نقطه ها شناسایی کند.

با انجام این بازی، کودک با شمردن و نام اعداد آشنا خواهد شد.

پازل اعداد

وسایل مورد نیاز: مقوای کلفت. ماژیک. قیچی

روش اجرا

یک کرم دارای شماره های مختلف بسازید، به این صورت که ابتدا تصویر یک کرم را که حداقل 25 تا 30 سانتی متر درازا و 2 تا 3 سانتی متر پهنا داشته باشد، روی یک مقوا نقاشی کنید. سپس تصویر نقاشی شده ی کرم را همانند یک پازل به ده قسمت تقسیم بندی و از عدد یک تا ده شماره گذاری کنید و آن ها را به ترتیب ببرید . هر بخش (10-1) را ببرید به طوری که اعداد تنها زمانی که در نظم ساختاری مرتب شده باشند، به هم دیگر وصل شوند. یعنی این که شماره ی دو (2) فقط با شماره ی یک (1) جور شود، مثل قطعات یک پازل. کودکان هنگامی که اعداد را با یک دیگر جفت می کنند تا شکل کرم را بسازند، توالی اعداد را کشف خواهند کرد.

کودک به واسطه ی این فعالیت با اعداد و توالی آن ها آشنا خواهد شد.

لمس کن، احساس کن، بشناس

با وجود این که می دانیم کودکان بایستی اشیا را دست کاری کنند تا درباره ی آن ها چیزی را یاد بگیرند، ما بزرگسالان روزانه چند مرتبه از جمله ی «دست نزن» استفاده می کنیم. در این فعالیت از کودک درخواست می شود تا با دست هایش به اکتشاف بپردازد. لمس کردن اشیا بسیار با اهمیت است. کودکان به اقلام متنوعی در محیط اطراف خود دست می زنند و آن ها را می شناسند، دسته بندی می کنند، گروه بندی می کنند و طبقه بندی می نمایند. به علاوه چون به کلماتی برای توصیف آن چیزی که احساس می کنند نیاز دارند، دامنه ی لغاتشان نیز افزایش می یابد.

وسایل مورد نیاز: اقلام جمع آوری شده ی بیرون از منزل، برای مثال، سنگ ها، شاخه های کوچک، اشیای مشابه در اندازه های متفاوت برای لمس کردن. پاکت کاغذی.

با وجود این که می دانیم کودکان بایستی اشیا را دست کاری کنند تا درباره ی آن ها چیزی را یاد بگیرند، ما بزرگسالان روزانه چند مرتبه از جمله ی «دست نزن» استفاده می کنیم.

روش اجرا

به کودکتان دو چیز بسیار متفاوت از نظر شکل و بافت نشان دهید. این چیزها را در پاکت بگذارید. از کودک بخواهید یک شیء را بردارد و آن را لمس کند. در زمانی که کودک آن شیء را لمس و احساس می کند، آن را خواهد شناخت. از کودک بخواهید نام آن شیء را که لمس می کند، بیان کند. بهتر است چشمان او بسته باشد.

چیزهای بیش تری را اضافه کنید: 4 یا 5 قلم. روش بالا را تکرار کنید.

از کودکتان بخواهید تا به دنبال چیزهایی بگردد که در بازی لمس کردن به کار می آید. آن ها می توانند چیزهای زیادی از داخل یا بیرون از منزل برای استفاده در این بازی پیدا کنند. از کودکتان بخواهید تا اشیائی را که هر کدام از آن ها جمع آوری کرده اند با یک دیگر معاوضه کنند و تلاش نمایند تا چیزهایی که دیگران پیدا کرده اند، مورد شناسایی قرار دهند. از کودکان بخواهید تا چیزی را که در پاکت آن ها قرار دارد، برای دیگران به نحوی توصیف کنند که آن ها قادر باشند اسم آن شیء را حدس بزنند.

یک مسابقه ی شناخت اشیا ترتیب دهید به این صورت که شما یک شیء را نام می برید و کودک به سرعت به سوی پاکتی که اشیا درون آن قرار داده شده است، می رود. آن شیء را انتخاب می کند، بر می دارد و به سرعت بر می گردد. سرعت و صحت، برنده ی مسابقه را تعیین می کند.

ایسنا: تیمی از پژوهشگران بریتانیایی عقیده دارند که بر خلاف نتیجه گیرهای گذشته، بازی‌های فکری کامپیوتری نقشی در افزایش قدرت شناختی کودکان ندارند.

نتایج این پژوهش که توسط انجمن تحقیقات پزشکی بریتانیا به عمل آمد، بیانگر این واقعیت بود که نقش این گونه بازیها در خصوص افزایش قدرت استدلال، به خاطر سپردن، طرح و برنامه ریزی و تجزیه و تحلیل‌های بصری و به طور کلی افزایش تواناییهای ذهنی ناچیز است.

این پژوهشگران بر آنند که حتی در افرادی که بیشترین فعالیت را در خصوص این گونه بازیها دارند باز هم پیشرفتی از لحاظ شناخت ذهنی حاصل نخواهد شد.

آنان تاکید دارند که در این میان هدف از انجام این گونه بازیهاست که اهمیت دارد؛ اگر فردی قصد دارد از این طریق تنها لذت و هیجان را تجربه کند مشکلی پیش نمی آید، اما اگر می خواهد از این طریق IQ یا عملکرد ذهنی خود را تقویت کند به بی راهه رفته است.

این نتیجه گیری با انجام آزمایش بر روی سه گروه به عمل آمد، گروهی که به انجام بازیهای استدلالی و حل المسائلی پرداختند، دومین گروه بر بازیهای مربوط به افزایش قدرت توجه، حافظه، ریاضی و ظرفیتهای بصری متمرکز شدند و گروه سوم هم بدون انجام هیچ گونه بازی رایانه ای تنها به جستجو در وب می پرداختند.

در نهایت از تمامی گروهها تستهای شناختی به عمل آمد که به یک نتیجه ساده و شفاف منتهی شد؛ بازیها هیچگونه تاثیری بر قدرت مغزی ندارند.